Pleidooi voor een progressieve technologieagenda

21 Juni 2020

Pleidooi voor een progressieve technologieagenda

Een jaar geleden trok ons gemeenteraadslid Joost Derkinderen aan de rem in zijn eerste gemeenteraad. Hij onthield zich als enige bij een stemming over ANPR-camera's. Dat was niet omdat hij nog vertrouwd moest raken met de knopjes (dat moet hij nog altijd overigens), maar omdat we voordien flink opzochten wat zo'n camera zoal vermag en hoe meer we lazen hoe meer we onszelf vragen over de wenselijkheid begonnen te stellen. Onze ANPR-bezwaren kent u inmiddels uit het blote hoofd. Die gaan niet alleen over de wenselijkheid. Ook over het schromelijk gebrek aan publiek debat. Het gaat in iedere gemeente ongeveer zo: de gemeenteraad knikt kritiekloos en gunt de politie haar apparatuur. Welke data worden vergaard? Wie heeft toegang tot de data? Wie beslist wie er toegang toe heeft? Voor wat dienen deze data? Hoe lang worden de data bewaard? Waarom zo lang? Hoe wordt verzekerd dat de data niet misbruikt worden? Is de technologie feilloos? Wat als de technologie of de mens erachter faalt? Wat met gezichtsherkenning? Hoe wordt de samenleving er beter van? En wat doet de massale uitrol van camera's met een samenleving? Zijn we voorzien op alle onvoorziene gevolgen? Hoeveel gemeenteraadsleden zouden het antwoord op deze vragen kennen? Maar we beseffen: met vragen stellen over camera's word je niet het populairste jongetje van de klas. Nu zouden we het onszelf gemakkelijk kunnen maken en dit onderwerp laten rusten. Helaas of niet helaas, zo zitten we niet in elkaar. Het is niet omdat we maar een lokaal partijtje zijn dat we ons niet met de wereld mogen bezighouden. Het was slechts een begin. Afgelopen jaar doken we eerst uit verregaande nieuwsgierigheid en al snel uit volle overtuiging in de wondere wereld van technologie, databescherming en privacy. En het is wel het jaartje geweest, mede door corona dat bepaalde tendensen heeft versneld. De politie deed wekenlang onwettig aan gezichtsherkenning in Zaventem, de eerste gemeenten zijn begonnen met identiteitskaarten met vingerafdrukken, Kortrijk gebruikt uw betalingsgegevens en gsm-gegevens voor citymarketing, ons land telt nu ongeveer 2000 ANPR-camera's en aan het eind van volgend jaar moet het volledige cameraschild uitgerold zijn en zullen het er bijna 3500 zijn, drones met warmtecamera's vliegen boven tuinen en drijven mensen uit elkaar, luchthavens en bedrijven controleren uw temperatuur, ministers willen gezichtsherkenning en straks downloadt u een app van de overheid waarvan niet bewezen is of ie werkt maar die wel beslist of u twee weken moet binnen blijven of niet. Maar we zagen ook een initiatief als Ministry of Privacy ontstaan en in de media ging het almaar vaker met een kritische toon over privacykwesties. Niet toevallig Apache wijdde een serie artikelen aan ANPR-camera's. (leestip!) En op 30 maart zou er in onze gemeenteraad een commissie plaatsvinden over ANPR, corona schmorona. Ook wij besloten om er een missie van te maken om voorbij de verkooppraatjes te kijken en onze bezorgdheden via onze bescheiden platformen kenbaar te maken. Het gebrek aan politieke interesse ergerde ons soms, maar ook daar merken we belangrijke verbetering. Deze week nog diende Jessika Soors namens Groen een resolutie in om gezichtsherkenning minstens tijdelijk te verbieden. We evolueren richting een samenleving waarin sheriffs duimpje omhoog en duimpje omlaag doen wie wel en wie niet hun territorium mag betreden. Constant gemeten en gevolgd worden valt lastig te rijmen met de open, tolerante samenleving die wij voor ogen hebben waarin alle burgers te allen tijde zichzelf kunnen zijn en zich vrij kunnen voortbewegen. Onzes inziens is hier een essentiële rol weggelegd voor Groen. Klimaat staat hoog op onze groene agenda om mensen een vrij en goed leven te waarborgen tot ver in de toekomst. Even hoog op onze groene agenda: een sociaal rechtvaardig beleid om eveneens elke burger een vrij en goed leven te waarborgen. Dan zou het zonde zijn mochten we die vrijheden kwijtspelen door gestaag in de richting van een ander soort democratie af te glijden. Een krachtig uitgedragen progressieve technologieagenda kan niet alleen helpen om onze fundamentele vrijheden en mensenrechten te verzekeren, maar ook om een antwoord te bieden op andere actuele prangende vraagstukken. Denken dat technologie het allemaal eventjes zal fiksen doet ons voorbijgaan aan structurele oplossingen. De neiging technologische innovatie als neutraal te beschouwen is hardnekkig. De neiging om de positieve gevolgen op korte termijn te overschatten en de negatieve gevolgen op lange termijn te miskennen ook. Niet onbegrijpelijk, de beloftes klinken vaak aanlokkelijk en kinderlijk eenvoudig. Een progressieve technologieagenda laat zich niet vangen door solutionisme, maar brengt de gevolgen op lange termijn in kaart. Dat die vaak verbeeldingskracht vereisen, mag juist progressieven niet afschrikken. ℹ️ https://decorrespondent.nl/…/dat-bi…/16670845468068-b82823e2 Technologie is altijd een keuze. Daarom is technologie politiek nooit neutraal. De keuze voor optie A, is niet kiezen voor optie B, C en D. En wij kiezen voor optie E: technologie moet ons helpen een nieuw tijdperk vorm te geven, niet om oude vervuilende machtsstructuren sterker in het zadel te hijsen. Technologie moet ten dienste staan van het welzijn van burgers, technologie mag geen glijmiddel zijn om burgers ongebreideld te controleren. Technologie moet kortom bijdragen aan het groene waardekader waarbij mensenrechten, sociale gelijkheid, diversiteit, duurzaamheid en democratisch burgerschap centraal staan. Ook al denkt u niets te verbergen te hebben: het is de kwestie niet. Het gaat erover dat u te vertrouwen bent en u als dusdanig verdiend behandeld te worden. Bravo en respect mocht u dit epistel tot het eind hebben gelezen. Goed mogelijk dat u nog altijd niet wakker ligt van wat we beschreven hebben. Maar wees gerust, wij blijven er wakker van liggen in uw plaats. En zo wel, kunt u er ons altijd over aanspreken. Met veel plezier zelfs!